Circulair en zelfvoorzienend energiesysteem in Zwevegem

Artikel gepubliceerd op 26 oktober 2020 Tom Rommens

‘Transfo Zwevegem’ is een voormalige elektriciteitscentrale in Zwevegem uit 1912. In 2004 besliste de gemeente Zwevegem om het samen met de intercommunale Leiedal aan te kopen en er een nieuwe socio-culturele bestemming aan te geven. Het is een multifunctionele erfgoedsite van 10 hectare.

In juli 2020 ging op Transfo het project ‘RE/SOURCED’ van start. RE/SOURCED wil op de site een circulair en zelfvoorzienend energiesysteem uitbouwen met focus op 3 thema’s:

  1. hernieuwbare energie
  2. circulaire economie
  3. de reconversie van erfgoed

RE/SOURCED en hernieuwbare energie
RE/SOURCED wil Transfo volledig voeden met lokaal geproduceerde hernieuwbare energie. De ruggengraat van het systeem is een lokaal elektriciteitsnet op gelijkstroom dat zowel voor energiebesparing als voor een besparing in materiaalgebruik (meer capaciteit met dezelfde hoeveelheid metalen / materialen) zorgt. Het gelijkstroomnet verbindt een aantal verspreide hernieuwbare bronnen (zonnepanelen en een middelgrote windturbine) met energieopslag (batterijen, waterkrachtaccumulatie en vehicle-to-grid).

RE/SOURCED en circulaire economie
De groei van hernieuwbare energiesystemen, opslagsystemen en smart grids zorgt voor een verhoogde vraag naar grondstoffen zoals staal, koper, kobalt, aluminium en lithium. In zonnepanelen en batterijen spelen zulke zeldzame materialen een belangrijke rol. Daarom introduceert RE/SOURCED aspecten van circulaire economie bij het ontwerp en beheer van het hernieuwbare energiesysteem, met aandacht voor gedeeld gebruik, retrofitting en efficiënter materiaalgebruik.

RE/SOURCED en reconversie van erfgoed
RE/SOURCED wordt gerealiseerd op Transfo, een site die al 20 jaar als monument beschermd is. Ze is uitzonderlijk door haar schaal, de staat van het industriële erfgoed en de opportuniteiten die ze biedt. Drie partners - Zwevegem, de Provincie West-Vlaanderen en Leiedal - werken samen om Transfo de herbestemming te geven die ze verdient: de reconversie van industrieel erfgoed met een regionale, nationale en zelfs internationale uitstraling. Transfo heeft zich ondertussen ontwikkeld als multifunctionele site met onder meer (sociale) woningen, kantoren, een microbrouwerij, vrijetijds- en sportfaciliteiten en eventruimtes. Door die mix van energieprofielen en haar historische link met elektriciteitsproductie is Transfo dan ook de perfecte setting voor RE/SOURCED.

RE/SOURCED staat voor Renewable Energy SOlutions for URban communities based on Circular Economy policies and DC backbones.

Europa financiert
RE/SOURCED heeft een werkingsbudget van 5 miljoen euro, waarvan Europa 4 miljoen financiert. Het werd geselecteerd in het programma Urban Innovative Actions (UIA), uit maar liefst 222 Europese kandidaturen. UIA financiert enkel ambitieuze, innovatieve en onconventionele ideeën die in reële stedelijke omgevingen getest kunnen worden.

Een veelzijdig partnerschap
Intercommunale Leiedal trekt het project en heeft ruime ervaring in projecten rond hernieuwbare energie en reconversie van erfgoed. Ze wordt bijgestaan door 6 partners:

  1. de gemeente Zwevegem: de belangrijkste eigenaar van de site. De gemeente zal de implementatie van het project ondersteunen en de partners bijstaan in de praktische organisatie op het terrein.
  2. de Provincie West-Vlaanderen zal zich op het educatieve parcours voor burgers, scholen en lokalebesturen focussen. De Provincie is ook een structurele partner in de herontwikkeling van Transfo.
  3. UGent is gespecialiseerd in het ontwerp en de ontwikkeling van optimaal geïntegreerde netwerken met minimale verliezen.
  4. VITO is de belangrijkste Vlaamse kennispartner op het vlak van circulaire economie. De rol van VITO in RE/SOURCED ligt in de toepassing van circulaire strategieën op de sector van de hernieuwbare energie. Deze sector is immers zeer materiaalintensief.
  5. Flux50 beschikt over de kennis en het netwerk om de partners geschikte technologie aan te reiken. Flux50 zal de voorstellen van systeemconfiguratie evalueren en de wetgevende aspecten mee opvolgen, o.m. op het vlak van gegevensbeheer.
  6. REScoop.eu is de deskundige partner voor het luik samenwerking. REScoop.eu zal de oprichting van een juridische entiteit begeleiden die past in de definitie van de door Europa beoogde energiegemeenschappen.

    Bron

logos

 

Tom Rommens Tom Rommens
Over de auteur

R&D Professional Sustainable Materials Management Doctor of Philosophy, Geography, Bio-engineer Environmental Impact Assessment, Sustainable development, Environmental Management Systems

LinkedIn