Click here for the English version
Wat zijn De meest geschikte klimaatmaatregelen?
Precisielandbouw omvat het gebruik van geavanceerde technologieën en op data gebaseerde benaderingen om gewasproductie te optimaliseren. Steeds meer landbouwers maken de laatste jaren al gebruik van precisielandbouwtechnieken, zoals GPS-gestuurde machines, satellietbeelden en data-analyse, om hun managementpraktijken te ondersteunen en te verbeteren. Deze technologieën stellen landbouwers in staat om klimaatbestendige activiteiten te integreren, zoals het nauwkeurig toepassen van meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen, om de impact op onze leefomgeving te verminderen.
Gegevens van veldzonering over verschillende jaren, gemaakt met Sentinel-2 satellietgegevens, © WatchITgrow
Klimrek is een VLAIO-project dat in september 2019 is gestart om melkveehouders, varkenshouders en akkerbouwers te ondersteunen bij de overstap naar meer klimaatvriendelijke en klimaatbestendige bedrijfsvoering. Samen met het Instituut voor Landbouw, Visserij en Voedingsonderzoek (ILVO) en Boerenbond hebben we een 'klimaatscan' ontwikkeld, een bedrijfsspecifieke screening om de klimaatbestendigheid van een boerderij te analyseren en de meest geschikte klimaatmaatregelen te ontdekken. Bij VITO Remote Sensing hebben we onderzocht hoe we de screenings voor akkerbouwers met aardappelen in rotatie konden ondersteunen met aardobservatiegegevens waaronder satellietbeelden en remote sensing technologie. Door gebruik te maken van dergelijke tools zoals WatchITgrow, kunnen landbouwers hun gewassen nog beter opvolgen en bijvoorbeeld het gebruik van meststoffen en irrigatie optimaliseren, wat leidt tot besparingen op het gebied van voedingsstoffen en water.
De waarde van aardobservatiegegevens
Er is de afgelopen jaren veel gedaan om de klimaatimpact van de landbouw in te schatten, klimaatadaptatiemaatregelen te bepalen en te bekijken hoe we onze landbouwers hierbij kunnen ondersteunen, maar er wordt nog te weinig gebruik gemaakt van aardobservatiegegevens. Binnen Klimrek hebben we het gebruik van satellietgegevens en remote sensing technologie bekeken. We zijn gestart met 15 pilotboerderijen, 5 boerderijen per sector, die ons hebben geholpen bij het opzetten van een gedetailleerde en gebruiksvriendelijke scan die bepaalt hoe klimaatvriendelijk de bedrijfsvoering van een boerderij is en welke maatregelen de boer kan nemen om de bedrijfsvoering nog klimaatvriendelijker maar ook robuuster te maken, rekening houdend met de operationele en economische haalbaarheid voor het bedrijf.
WatchITgrow, het online platform voor gewasmonitoring, levert al bruikbare gegevens zoals de groenheid afgeleid van (Sentinel-2) satellietbeelden (de fractie van geabsorbeerde fotosynthetisch actieve straling - fAPAR, zie figuur hieronder) een uitstekende indicator voor het monitoren van de gezondheid van gewassen op veldniveau. Dankzij deze gegevens kunnen landbouwers specifieke acties ondernemen. Hierdoor kunnen ze bijvoorbeeld het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen en meststoffen verminderen zonder de opbrengsten te verlagen en met de nodige aandacht voor het klimaat.
De groenheid afgeleid van Sentinel-2 satellietbeelden om gewassen vlot op te volgen doorheen de seizoenen, © WatchITgrow
Groenbedekkers, gewasrotatie en gewasdiversiteit
Een 'klimaatscan' is bedrijfsspecifiek, wat betekent dat de voorgestelde klimaatmaatregelen per bedrijf zullen verschillen. Een set van veel voorkomende klimaatmaatregelen zijn:
- Groenbedekkers
Groenbedekkers zijn niet-commerciële gewassen die in het tussenseizoen worden geplant om de bodem te bedekken. Het gebruik van groenbedekkers, zoals vlinderbloemigen of grassen, vermindert het uitspoelen van voedingsstoffen en bodemerosie, verhoogt het organisch materiaal in de bodem en bevordert biodiversiteit. - Gewasrotatie
De praktijk van het afwisselen van gewassen op een veld draagt bij aan de gezondheid van de bodem en vermindert het risico op plagen en ziekte-uitbraken. - Gewasdiversificatie
Gewasdiversificatie stelt landbouwers in staat zich aan te passen aan veranderende klimaatomstandigheden. Verschillende gewassen hebben verschillende toleranties voor temperatuur, neerslag, droogte, wateroverlast, enzovoort. Door een verscheidenheid aan gewassen te verbouwen in plaats van te vertrouwen op één gewas, kunnen landbouwers de risico's die gepaard gaan met klimaatverandering beheersen en ook de bodemkwaliteit verbeteren.
De CropSAR fAPAR tijdsreeks toont de diversiteit van gewasprestaties in verschillende veldomstandigheden gedurende meerdere groeiseizoenen.
CropSAR tijdsreeks toont de gewasprestaties aan gedurende meerdere groeiseizoenen
Waterbeheer
Wanneer we kijken naar klimaatbestendige maatregelen, kijken we ook naar waterbeheer. Extreme weersomstandigheden zoals overstromingen en droogte vormen grote uitdagingen voor de landbouw. Landbouwers worden meer en meer uitgedaagd om hun waterbeheer te optimaliseren om efficiënt watergebruik te garanderen en de impact van klimaatschommelingen te verminderen.
WaterRadar, dat geïntegreerd is in WatchITgrow, is een interactieve applicatie die aantoont waar water nodig is en waar beschikbaar om zo vraag en aanbod beter op elkaar af te stemmen. Technieken zoals precisie-irrigatie en klimaatadaptieve drainage helpen waterbronnen te optimaliseren en droogtebestendigheid te verbeteren. WaterRadar wordt gebruikt om te kijken hoe men het waterbeheer nog verder kan optimaliseren om zo de gewasprestaties te verbeteren die met behulp van vegetatie-indicatoren (zie onderstaande figuur) opgevolgd kunnen worden
De vraag naar water voor gewassen tijdens het groeiseizoen, © WaterRadar
Landbouwers ondersteunen in tijden van extreme weersomstandigheden
Klimrek past in de ambitie van VITO om remote sensing oplossingen ter beschikking te stellen om landbouwers te ondersteunen bij het beheren en verbeteren van hun bedrijfsprocessen in tijden van steeds extremere weersomstandigheden. We waren zelf verrast om te zien hoe bedrijfsspecifiek sommige klimaatmaatregelen zijn. Wat werkt voor de ene boer werkt daarom niet voor de andere, zelfs als hun bedrijfspraktijken erg op elkaar lijken. Dit wordt veroorzaakt door de grote diversiteit aan bodems, landschappen en landbouwactiviteiten in Vlaanderen. Reden te meer om te kiezen voor een aanpak op maat van individuele landbouwbedrijven.
Het gebruik van aardobservatiegegevens, remote sensing en data science, in combinatie met verbeterde praktijken op het veld, kan crisismanagement verminderen en leiden tot een klimaatbestendige landbouw in Vlaanderen.
Landbouwers die willen onderzoeken hoe hun bedrijf zowel klimaatvriendelijker als klimaatrobuuster kan worden, kunnen nog steeds een ‘klimaatscan' aanvragen.
---------------------------------------
KLIMREK SLOTEVENT
Neem deel aan het Klimrek slotevent. Op woensdag 6 September 2023 zullen ILVO, Boerenbond and VITO de resultaten voorleggen en tevens hun voorstel van beleidsaanbevelingen. Verder hebben de sectoren al eerste plannen voor een vervolg en/of een uitrolscenario. Het evenement zal doorgaan bij ILVO (Plant-39, Caritasstraat 39, 9090 Melle). Deelname is gratis, maar inschrijven is verplicht.
|
|
 |
